BERRIKUNTZA PEDAGOGIKOAK

MUGIMENDU ANTI-AUTORITARIOAK (PEDAGOGIA LIBERTARIA):

1.1 PAIDEIA

Eskolaren autogestioa

Paideia, eskola askeak, era autogestionatuan funtzionatzen du. Paideia Kolektiboa, kooperatiba batek eta kolektibo batek osatzen dute. Kolektibo hau, eskolan, denbora-osoan, lan egiten dituzten pertsonaz osatua dago, baita eskolatik kanpo lan egiten dutenak ere, eta bere lana bukatzerakoan, eskolako jardunean sartzen dira. Bestelako lana duten pertsonek, laguntza ekonomikoa eskaintzen dute.

Erabakiak, taldekoak eta asanblearioak dira, eta pertsona bakoitzak, bere aukeren arabera ematen du eta bere beharren arabera jaso.

Eskolaren ekonomia

Gurasoek egiten duten aportazio ekonomikoa, ahalik eta txikiena izaten saiatzen dira; garraioa, gosaria, bazkaria, materiala, … langileen soldatak modu honetaz ordaintzen dute: gastu guztiak ordaindu eta gero, gainontzekoa, 5 langileen artean banatzen da. Kontuan hartu behar dugu, kooperatibako kideek, hilero ordaintzen duten kuota, soldata hauek osatzeko lagungarria dena.

Diru-sarrera hoietaz gain, beste batzuk badaude: guraso batzuek ordaintzen duten elkartasuneko kuota, adibidez. Dena den, arazo ekonomikoak, eskolara etortzeko inoiz ez dira muga izan.

Beste alde batetik, talde libertarioetatik mota guztietako laguntza heltzen zaie; dirua, janaria, eskola-materiala...

1.2 SUMMERHILL 

Summerhill eskola 1921an Kingswinford-en, Ingalaterran Alexander Sutherland Neillk antolatutako ikastetxe berritzaile bat da. Alexanderrek eskola demokratikoen mugimenduaren aitzindaria izan zen. Bertan lehen eta bigarren hezkuntzako ikasleek ikasten dute. Gaur egun sortzailearen alabak, Zoë Neill Readhead eskola zuzentzen du.  

Eskola demokratiko batek bi oinarri ditu: ikasleek, batetik, haien esku dute klasera joatea ala ez eta bestetik, eskolako arauak eta funtzionamendua guztien batzarrean erabaki egiten da. Batzar horietan, ikasleekin batera, irakasleek eta gainontzeko langileek har dezakete parte. Neillek ideia hauek guztiak liburuetan jaso zituen. Baina defendatzen dituen ideiekin arazoak izan zituen eta hasierako ediziotan bere burua autozentsuratu egin behar izan zuen. 

Summerhillen ezaugarri nagusietariko bat askatasunarena da. Neillen ustez haurrek zigorrik gabe eta erreprimitzeko tresnarik gabe hobeto ikasten dute. Gela eta ikasgai guztiak aukerakoak dira eta ikasleek haien artean libreki aukera dezakete. Eta ez badute joan nahi inork ez die behartzen

Hauek dira Neillek defendatutako hezkuntza oinarri batzuk:

• Gizakiok jatorriz onak direla uste osoa.
• Hezkuntzaren xede nagusia zoriontasuna da.
• Elkarbizitzaren oinarriak maitasuna eta errespetua dira.
• Gorputzak eta sexualitateak ezinbesteko garrantzia dute.

Hauek ziren eskola honen berezitasun batzuk:

• Ez ziren azterketak egiten eta ikasleek ez zuten kalifikaziorik jasotzen.
• Ikasgeletara joateko behar eza.
• Batzarra erabakitzeko organo nagusia da.
• Ez errietak ezta ere sermoiak.
• Haurrekin eta helduekin tratu bera.

2. ESPERIENTZIA BERRITZAILEAK ESKOLA PUBLIKOAN 

2.1 ESKOLA TXIKIAK

Eskola jartzeko, Eusko Jaurlaritzak bi baldintza hartzen ditu kontuan: 12 ikasle izatea 2 eta 6 urte bitartekoak eta udalaren inplikazioa. Eskola urtetan martxa onean mantentzeko ere, gurasoen eta udalaren elkarlana ezinbestekoa da.

Gela berean dagoen adin aniztasuna da eskola txikien bereizgarri nagusia. Horrez gain, ikasle gutxi izatea abantailak ekartzen ditu; guraso, ikasle eta irakasleen artean sortzen den harreman estua. Gainera, talde txikiak diren neurrian, haur bakoitzaren beharrei eta aniztasunari gertutik erantzuteko modua duela eskola txikiak. Auzo eta herri txikietako altxorra dira, eredu propioa garatzeko estrategikoak, ez bakarrik hezkuntzan, baita herrigintzan ere.

2.2 AMARABERRI 

Amara Berri sistema Donostiako Amara Berri eskola publikoan 1979. urteaz geroztik darabilten hezkuntza sistema berritzailea da, Loli Anaut irakaslearen ekimenez sortua, besteak beste oinarri hauek dituena: ikastetxeko kide guztien arteko elkarlana, komunikazioa eta elkartasuna; ikasleen parte hartze aktiboa; eta jarduera praktikoen bidez ikastea. Arrakasta handia izan du ikasketa emaitzen eta ospearen aldetik, eta Euskal Autonomia Erkidegoko beste ikastetxe askotara zabaldu da. Eusko Jaurlaritzak laguntzak ematen dizkie sistema horretara aldatu nahi duten eskola publikoei.

Amara Berri sistemako metodologiaren zenbait ezaugarri:

• Indibidualizazioa.
• Sozializazioa.
• Jarduera.
• Sormena.
• Askatasuna.
• Ingurunearen egoeraz jabetzea eta aldaketei erantzutea.
• Globalizazioa.

Ikasketa kooperatiboa erabiltzen du, hau da,berdinen arteko elkarlaguntza sustatzen da. Bi ikasturtetako ikasleak elkartzen dira. Ikasturte batean, urtebete zaharragoekin lan egiten du haurrak; eta hurrengo ikasturtean, urtebete gazteagoekin. Bi urtetan jaiotako ikasleak nahasten dira, neskak eta mutilak elkarrekin egonez. Ez dira ikasleak taldetik bakartzen, jaso beharreko laguntzak ikasgelan bertan jasotzeko ahalegin berezia egiten da. Eskolako irratia, kideen aurreko aurkezpenak-eta erabiltzen dira, ahozkotasunari garrantzia emateko. Ikaslea protagonista izatea bilatzen da, eta irakaslearen lana da ekintzak proposatzea eta ikasleen arteko elkarlaguntza sustatzea.